Ai đã từng lạc mắt vào “Truyện Kiều” sẽ nhớ ngay câu thơ của Nguyễn Du về ánh hoàng hôn:
“Sông sa vò võ phương trời,
Nay hoàng hôn đã lại mai hôn hoàng.”
Và trong thế kỉ XIX, Bà Huyện Thanh Quan đã tạo ra một kiệt tác thơ Nôm Việt mang tên “Chiều hôm nhớ nhà”. Bài thơ này không chỉ diễn tả về hoàng hôn mà còn về nỗi nhớ nhà đậm đà của những kẻ xa xứ.
Trong bài thơ, ánh hoàng hôn chiều tà được miêu tả nhẹ nhàng và lãng mạn:
“Chiều trời bảng lảng bóng hoàng hôn,
Tiếng ốc xa đưa vẳng trống đồn.”
Hai từ “bảng lảng” như con mắt của câu thơ, tạo ra hình ảnh mờ ảo của ánh sáng chiều tà, khiến cho cảnh vật trở nên thấm đẫm cảm xúc:
“Chiều trời bảng lảng bóng hoàng hôn,
Tiếng ốc xa đưa vẳng trống đồn.”
Bài thơ của Bà Huyện Thanh Quan không chỉ lấy cảnh vật mà còn đề cập đến con người, từ ngư ông đến mục tử, từ lữ khách đến đôi lữ thứ. Cảnh vật được miêu tả qua những từ ngữ như ngàn mai, gió và sương, “chim bay mỏi”…
Những hình ảnh này không chỉ đơn thuần là thành phần của thi pháp cổ mà còn thể hiện sự tài hoa và sáng tạo của Bà Huyện Thanh Quan. Cảnh vật trong bài thơ trở nên gần gũi, thân thuộc với lòng người Việt Nam, mang đậm bản sắc dân tộc.
Chiều tà, ngư ông cùng con thuyền nhẹ trôi về viễn phố, cảm nhận được tâm trạng thoải mái của một “ngư ông” ở miền quê. Ngược lại, lũ trẻ đưa trâu về chuồng, trở lại “cô thôn”, tạo nên cảnh vật vô cùng đáng yêu và thân thuộc.
Nhưng đối với người lữ khách trên nẻo đường xa, khoảnh khắc hoàng hôn mang đến nỗi buồn khó diễn tả. Tiếng ốc và tiếng trống đồn xa xa lại làm nhân lên nỗi buồn ấy. Cảnh vật trở nên lạnh lẽo, cô liêu, bơ vơ và người lữ khách chỉ còn một mình trên con đường sương gió đó.
Bài thơ kết thúc với một câu hỏi tu từ đầy tâm sự: “Lấy ai mà kể nỗi hàn ôn?” Nỗi buồn lạc lõng giữa “gió cuốn” và “sương sa”, người lữ khách cảm thấy cô đơn và không biết nói cùng ai về nỗi đau của mình.
“Chiều hôm nhớ nhà” là một kiệt tác thơ thất ngôn bát cú của Bà Huyện Thanh Quan. Bài thơ này không chỉ chiêm nghiệm nỗi buồn li biệt mà còn lưu giữ tình thương và nhớ thương. Bằng cách sử dụng ngôn từ trang nhã và chất liệu từ Hán Việt, Bà Huyện Thanh Quan đã tạo ra một bức tranh thơ trầm bổng và cuốn hút.
Hãy cùng trải nghiệm những cung bậc cảm xúc của “Chiều hôm nhớ nhà” và khám phá thêm nhiều bài thơ tuyệt vời khác tại trang web Văn Phòng Tuyển Sinh Y Dược Hà Nội.
