Trước khi các cải cách của vua Minh Mạng diễn ra vào tháng 10 ÂL năm 1832, có một câu chuyện thú vị về nguồn gốc của danh xưng Bắc kỳ và Nam kỳ. Và đó là từ chính vua Minh Mạng!
Bắc kỳ và Nam kỳ trong thời Lê Văn Duyệt
Trước khi Lê Văn Duyệt mất, Nguyễn Văn Quế, người quản lý biền binh thành Gia Định thời Lê Văn Duyệt và quyền lĩnh ấn Tổng trấn Gia Định, được bổ nhiệm làm Tổng đốc An – Biên, quản lý liên tỉnh Phiên An và Biên Hòa. Cơ chế cắt đặt quan cai trị cũng tương tự như liên tỉnh Long – Tường.
Quan Hiệp trấn cũ của trấn Biên Hòa là Vũ Quýnh được bổ nhiệm làm Bố chánh tỉnh Biên Hòa, thực hiện ấn quan phòng của Tuần phủ tỉnh này. Đối với liên tỉnh An – Hà, trong hai tháng đầu tiên của cải cách, không có Tổng đốc mà chỉ có Tuần phủ kiêm hạt và kiêm luôn việc bảo hộ nước Chân Lạp. Người đầu tiên được bổ nhiệm là Ngô Bá Nhân, làm Tham tri Binh bộ Tuần phủ tỉnh An Giang, kiêm quản tỉnh Hà Tiên và Chân Lạp. Mỗi tỉnh lần lượt có Bố chánh, Án sát và Lãnh binh, mỗi chức một viên. Cuối tháng 11 ÂL năm 1832, vua Minh Mạng bổ Lê Đại Cương làm Tổng đốc An – Hà kiêm lĩnh ấn “bảo hộ Chân Lạp quốc”.
Đổi tên tỉnh Phiên An thành Gia Định
Tháng 8 ÂL năm 1833, vua Minh Mạng quyết định đổi tên tỉnh Phiên An thành Gia Định và liên tỉnh An – Biên thành Định – Biên. Vua chia sẻ rằng: “Nguyên sáu tỉnh Nam kỳ, đều gọi chung là Gia Định. Đó là do Hoàng khảo Thế tổ Cao hoàng đế ta [chỉ vua Gia Long], đặc ơn ban cho tên tốt ấy.
Từ khi nổi lên ở miền đông thổ đến giờ, nhân dân sở tại từ lâu được yên trong cảnh vô sự. Năm ngoái, chia đặt tỉnh hạt, nhân đó đổi trấn Phiên An làm tỉnh Phiên An. Gần đây, nghịch [Lê Văn] Khôi giữ thành làm phản, dần đã dẹp yên, nên đổi là Gia Định để lấy lại cái tên tốt ấy, khiến cho nhân dân thuộc tỉnh từ đây về sau, đều được hưởng phúc thái bình lâu dài” (Đại Nam thực lục, tập 3, sđd, tr.696).
Cuộc cải cách hành chính trong thời vua Minh Mạng
Thời vua Minh Mạng, các cải cách về kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa giáo dục đã được tiến hành. Tuy nhiên, cuộc cải cách hành chính năm 1831-1832 từ các địa phương như tỉnh xuống đến tổng, xã là một dấu ấn quan trọng của vị hoàng đế này trong 20 năm trị vì đất nước. Cuộc cải cách hành chính này, với vua là trung tâm, đã kiểm soát và kiềm chế các quan lại trên và dưới, xóa bỏ quyền lực địa phương tồn tại trong gần 25 năm.
Bắc kỳ và Nam kỳ
Tháng 5 ÂL năm 1834, vua Minh Mạng đã đặt tên cho các vùng đất miền Trung thành “Nam Bắc trực, Tả Hữu kỳ và Nam Bắc kỳ”. Cụ thể, các tỉnh và thành phố bây giờ như Quảng Nam, Quảng Ngãi được gọi là Nam trực; Quảng Trị, Quảng Bình là Bắc trực; Bình Định đến Bình Thuận là Tả kỳ; Hà Tĩnh đến Thanh Hóa (hiện Thanh Hóa) là Hữu kỳ; Biên Hòa đến Hà Tiên là Nam kỳ; Ninh Bình đến Lạng Sơn là Bắc kỳ (Đại Nam thực lục, tập 4, nhóm dịch, NXB Giáo dục, 2007, tr.202).
Với những sự thay đổi này, nguồn gốc của danh xưng Bắc kỳ và Nam kỳ đã được hình thành nhờ vào vua Minh Mạng và cuộc cải cách hành chính của ông. Nhờ những bước cải cách này, đất nước ngày càng phát triển và nhân dân được hưởng phúc thái bình lâu dài.
Sản phẩm và dịch vụ tuyệt vời của Văn Phòng Tuyển Sinh Y Dược Hà Nội đã giành được lòng tin của hàng nghìn học sinh và phụ huynh. Hãy truy cập Văn Phòng Tuyển Sinh Y Dược Hà Nội để tìm hiểu thêm về việc tuyển sinh và đào tạo trong lĩnh vực y dược!
