Trong quá khứ lịch sử của nước ta, chúng ta không thể không nhắc đến thời kỳ thực dân Pháp và chế độ nửa phong kiến mà đất nước phải chịu đựng. Tuy nhiên, liệu bạn có biết vì sao Pháp lại chọn xâm lược Việt Nam giữa những quốc gia Đông Nam Á khác? Hãy cùng tìm hiểu câu trả lời “tại sao thực dân Pháp xâm lược nước ta” qua bài viết này.
Tình hình chung của thực dân Pháp
Vào giữa thế kỷ XIX, chủ nghĩa đế quốc thực dân đang ngày càng mở rộng và gây ảnh hưởng trên toàn thế giới. Trong số đó, Pháp là một trong những quốc gia tư bản hiếu chiến nhất, không ngừng tham gia các cuộc chiến tranh xâm lược để mở rộng lãnh thổ. Để trở thành một quốc gia tư bản mạnh hơn các nước phương Tây khác, Pháp không chỉ phát triển trong nước mà còn cần có thuộc địa để bóc lột và khai thác tài nguyên. Khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam, với sự nghèo nàn và lạc hậu nổi bật trên bản đồ thế giới, trở thành “miếng mồi ngon” của các nước tư bản.
Hoàn cảnh của nước ta
Việt Nam nằm tại ngã ba Đông Dương, có vị trí chiến lược quan trọng. Ngoài ra, nước ta còn có nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào. Dân số đông đúc nhưng dân trí thấp đã tạo điều kiện cho Pháp có nguồn lao động giá rẻ, thuận lợi để khai thác.
Chế độ phong kiến của nước ta lúc đó đang suy yếu. Chính sách đối ngoại mù quáng của triều đình nhà Nguyễn khiến nhân dân ta rơi vào cảnh nghèo đói. Xung đột tôn giáo và mâu thuẫn dân tộc càng ngày càng gia tăng.
Chính vì những lý do này, vào ngày 31/8/1858, Pháp tìm cớ bảo vệ đạo Gia Tô tại Việt Nam và liên quân với Tây Ban Nha đã đóng quân và tấn công Đà Nẵng. Kế hoạch của Pháp lúc đó là “đánh nhanh thắng nhanh” để chiếm Đà Nẵng, tiếp đó tấn công Huế và bắt triều đình phải đầu hàng. Pháp đã gửi thư cho nhà Nguyễn, nhưng không chờ phản hồi mà vào ngày 1/9/1858, họ đã bất ngờ nổ súng tấn công Đà Nẵng.
Lý giải tại sao Pháp xâm lược nước ta?
Việc thực dân Pháp xâm lược nước ta có hai nguyên nhân chính:
Nguyên nhân sâu xa
- Nhu cầu thị trường và thuộc địa: Trung tâm tư bản phương Tây, từ cuối thế kỷ XIX, đã tăng cường xâm lược để mở rộng thuộc địa.
- Vị trí địa lý của Việt Nam và nguồn tài nguyên thiên nhiên giàu có.
- Chế độ phong kiến tại Việt Nam đang suy yếu.
- Chính sách “bế quan tỏa cảng” khiến Việt Nam bị cô lập với thế giới bên ngoài và yếu kém về mọi lĩnh vực.
Nguyên nhân trực tiếp
Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc Pháp xâm lược nước ta là lấy cớ bảo vệ Gia Tô vào ngày 31/8/1858. Liên quân Pháp – Tây Ban Nha đã dàn trận trước cửa biển Đà Nẵng. Sau đó, vào ngày 1/9/1858, quân Pháp đã nổ súng và bắt đầu tiến hành xâm lược Việt Nam.
Thực dân Pháp tấn công đầu tiên tại Đà Nẵng
Sau khi đã hiểu vì sao Pháp xâm lược nước ta, có thắc mắc về nơi đầu tiên họ tấn công không? Pháp đã chọn Đà Nẵng làm điểm tấn công đầu tiên ở Việt Nam. Đây là lựa chọn có cơ sở vì:
- Đà Nẵng có vị trí chiến lược, nằm giữa kinh thành Huế, biển Đông và giáp Lào. Chiếm Đà Nẵng, Pháp có thể dễ dàng tấn công Huế và sử dụng Đà Nẵng làm căn cứ để xâm lược Lào. Đồng thời, khu vực Nam Đà Nẵng có đất màu mỡ và đồng lúa mênh mông, thuận lợi cho việc khai thác tài nguyên.
- Cảng biển của Đà Nẵng lớn và thuận lợi cho tàu chiến ra vào.
Ngoài ra, Đà Nẵng là nơi tập trung nhiều người theo đạo Thiên Chúa, điều này giúp Pháp có thể gửi gián điệp và tìm hiểu trước hoàn cảnh của Đà Nẵng, từ đó dễ dàng triển khai chiến lược xâm lược.
Như vậy, Đà Nẵng chính là lựa chọn giúp Pháp tiết kiệm nguồn lực, thời gian và vật chất nhất, từ đó dễ dàng thực hiện kế hoạch xâm lược của mình.
Nước ta trước sự xâm lược của Pháp
Ngay khi Pháp tấn công, nhân dân ta đã thành lập các binh đoàn phối hợp với quân triều đình để chống lại. Phong trào khởi nghĩa diễn ra sôi nổi, đặc biệt là ở Gia Định. Quân dân ta đã có một số thành tựu trong cuộc kháng chiến chống Pháp, như đốt cháy tàu Ét-pê-răng của Pháp trên sông Vàm Cỏ Đông (nhờ quân Nguyễn Trung Trực) và đội quân của Trương Định khiến quân Pháp gặp khó khăn.
Mặc dù không tiêu diệt hoàn toàn quân Pháp, những cuộc khởi nghĩa đã chứng minh lòng dũng cảm của nhân dân ta trong việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và quyền tự do dân tộc.
Kết luận
Hy vọng với bài viết này, bạn đã có câu trả lời cho câu hỏi “tại sao thực dân Pháp xâm lược nước ta”. Dù đối diện với một nước tư bản hùng mạnh như Pháp, quân dân ta vẫn chiến đấu với một lòng dũng cảm, làm cho chiến lược xâm lược Việt Nam của Pháp gặp không ít khó khăn. Hãy tiếp tục theo dõi những bài viết tiếp theo để tìm hiểu thêm về các sự kiện lịch sử.
