Cuộc sống của chúng ta rất quen thuộc với những câu chuyện Con rồng cháu tiên, Sơn Tinh – Thủy Tinh, … Những câu chuyện truyền thuyết này đã gắn bó bao đời với bao thế hệ dân tộc Việt Nam. Vậy truyền thuyết là gì? Đây là một câu hỏi được nhiều độc giả quan tâm và tìm hiểu.
Truyền thuyết là gì?
Truyền thuyết là một thể loại văn học dân gian Việt Nam có vị trí quan trọng, không chỉ về số lượng phong phú mà còn về chất lượng phản ánh đặc sắc. Dù đã gắn bó với mọi người từ lâu nhưng đưa ra định nghĩa về truyền thuyết không hề đơn giản và không phải ai cũng có thể giải đáp.
Hiện nay, theo sách giáo khoa ngữ văn lớp 6 giải thích, truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện liên quan đến lịch sử thời quá khứ. Thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo, truyền thuyết thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể.
Ví dụ về truyền thuyết
Để làm rõ hơn về khái niệm truyền thuyết, chúng ta cùng xem qua nội dung truyền thuyết Sơn Tinh – Thủy Tinh. Nàng Mỵ Nương, con gái của vua Hùng thứ 18, được vua cha yêu thương hết mực. Vua mở hội kén rể để tìm chàng trai tài giỏi cho Mỵ Nương. Trong đó, có hai chàng trai xuất sắc, Sơn Tinh – chúa vùng núi cao, và Thủy Tinh – chúa miền biển. Để chọn ra chàng rể xứng đáng, vua đặt ra điều kiện: mang lễ vật gồm một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi đến trước. Sơn Tinh đến trước và được phép đưa dâu về núi. Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ và nổi giận. Anh ta hô mưa gọi gió, dâng nước lên cao nhưng Sơn Tinh chứng minh sức mạnh của mình và thắng trận. Thủy Tinh mang thù hận không thể quên nên hằng năm vẫn dâng nước lũ đánh Sơn Tinh, nhưng lần nào cũng thua trận.
Đặc trưng thể loại truyền thuyết
Truyền thuyết là những câu chuyện được truyền miệng trong dân gian, giải thích các phong tục, tập quán hoặc kể về các nhân vật lịch sử với một số đặc trưng riêng.
-
Đề tài truyền thuyết thường lấy từ lịch sử hoặc các vấn đề có ý nghĩa trọng đại. Ví dụ như truyền thuyết con rồng cháu tiên lấy từ thời đại Hùng Vương – thời đại mở đầu lịch sử Việt Nam, để giải thích nguồn gốc của dân tộc Việt Nam; truyền thuyết Bánh chưng bánh giầy – gắn liền lịch sử Hùng Vương để giải thích nguồn gốc của tục làm bánh chưng, bánh giầy vào các ngày lễ, tết ngày nay, …
-
Truyền thuyết thường sử dụng yếu tố tưởng tượng, hư cấu. Ví dụ trong câu chuyện con rồng cháu tiên, có yếu tố tưởng tượng, hư cấu như mẹ Âu Cơ sinh ra trăm trứng nở ra trăm người con. Hoặc trong truyền thuyết Sơn Tinh – Thủy Tinh, có yếu tố hư cấu về tài năng phi thường của hai nhân vật chính.
-
Các nhân vật trong truyền thuyết thường được xây dựng đơn giản, không miêu tả quá cầu kỳ về tiểu sử hay ngoại hình. Nhân vật thường có sự kết hợp kỳ lạ giữa những nét đời thường, thế tục với những nét phi thường, kì ảo.
-
Cốt truyện của những câu chuyện truyền thuyết thường đơn giản, ít tình tiết. Ví dụ như câu chuyện Sơn Tinh – Thủy Tinh xoay quanh việc kén rể của Vua Hùng 18 cho con gái và cuộc tranh giành của hai chàng Sơn Tinh – Thủy Tinh.
-
Truyền thuyết thể hiện thái độ, đánh giá của nhân dân về nhân vật, các sự kiện lịch sử có thật.
Truyền thuyết trong chương trình Ngữ Văn
Trong chương trình học Ngữ Văn, học sinh được tìm hiểu một số truyền thuyết khác nhau. Ví dụ, trong sách giáo khoa Ngữ Văn 6 Kết nối tri thức với cuộc sống, có 5 truyện truyền thuyết, bao gồm Thánh Gióng, Sơn Tinh, Thủy Tinh, Thạch Sanh và Cây khế. Trong sách giáo khoa Ngữ Văn 6 Cánh Diều, có 3 truyện truyền thuyết, gồm Thánh Gióng, Thạch Sanh và Sự tích Hồ Gươm. Trong sách giáo khoa Ngữ Văn 6 Chân trời sáng tạo, có 5 truyện truyền thuyết, bao gồm Thánh Gióng, Sự tích Hồ Gươm, Bánh chưng bánh Giầy, Sọ Dừa và Em bé thông minh. Trong phần sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6 cũ, có tổng cộng 5 truyện truyền thuyết, gồm Con Rồng cháu Tiên, Bánh chưng bánh giầy, Thánh Gióng, Sơn Tinh Thủy Tinh và Sự tích Hồ Gươm. Các truyền thuyết này liên quan mật thiết đến thần thoại và có ý nghĩa lịch sử.
Hy vọng rằng những thông tin về truyền thuyết này sẽ hữu ích với độc giả quan tâm. Để biết thêm thông tin chi tiết về truyền thuyết và các vấn đề liên quan, vui lòng truy cập Văn Phòng Tuyển Sinh Y Dược Hà Nội.
