Rối loạn mỡ máu, xơ vữa mạch máu, viêm tụy, đái tháo đường tuýp 2… những căn bệnh này thường đi kèm với sự tăng cao của định lượng triglyceride trong máu. Xét nghiệm định lượng triglyceride được thực hiện để đánh giá mức độ rối loạn mỡ máu và tìm ra phương pháp tầm soát và điều trị bệnh kịp thời.
Định lượng triglyceride là gì?
Triglyceride là một dạng chất béo có mặt trong máu, cung cấp năng lượng cho các tế bào. Tuy nhiên, nếu mức độ triglyceride quá cao trong máu, nó có thể dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, viêm tụy, xơ vữa mạch máu… Xét nghiệm định lượng triglyceride được thực hiện để phân tích mức độ triglyceride có trong máu và đánh giá cân bằng giữa lượng lipid tiếp nhận và lượng lipid được chuyển hóa trong cơ thể. Kết quả của xét nghiệm này giúp bác sĩ đánh giá liệu người bệnh cần được điều trị hay không (1).
Ý nghĩa của định lượng triglyceride máu
Triglyceride trung tính chiếm tới 95% tổng lượng chất béo trong cơ thể, được cung cấp qua việc tiêu thụ mỡ động vật và dầu thực vật. Xét nghiệm định lượng triglyceride có vai trò quan trọng khi kiểm tra tình trạng sức khỏe và đánh giá nguy cơ mắc bệnh do rối loạn mỡ máu gây ra.
Kết quả của xét nghiệm giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường, viêm tụy… từ đó người bệnh có thể điều chỉnh chế độ ăn uống, tăng cường tập thể dục, sử dụng thuốc theo chỉ định và tuân thủ phác đồ điều trị để phòng ngừa hoặc giảm nguy cơ mắc bệnh (2).
Định lượng triglyceride bao nhiêu là bình thường?
Xét nghiệm sinh hóa máu giúp xác định mức độ triglyceride chính xác. Mẫu máu được lấy từ người bệnh sử dụng phương pháp enzym đo màu. Trước khi xét nghiệm, người bệnh cần nhịn ăn trong khoảng từ 8 – 12 giờ và không uống bia rượu trong 24 giờ trước đó. Ngoài ra, cần thông báo cho bác sĩ biết những loại thuốc đang sử dụng để tránh kết quả xét nghiệm không chính xác (3).
Chỉ số định lượng triglyceride
- 0.46 – 1.59 mmol/L (dưới 150 mg/dL): Bình thường
- 1.6 – 2.25 mmol/L (150 – 199 mg/dL): Khá cao
- 2.26 – 5.64 mmol/L (hoặc 200 – 499 mg/dL): Cao
- ≥ 5.65 mmol/L (≥ 500 mg/dL): Nguy cơ xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, mỡ máu, gan nhiễm mỡ, đột quỵ…
Triglyceride cao gây ảnh hưởng cho sức khỏe ra sao?
Mục đích của xét nghiệm định lượng triglyceride là để phát hiện sớm các bệnh có nguy cơ cao hoặc để theo dõi và điều trị một số bệnh.
1. Chỉ số triglyceride trong máu bao nhiêu là cao?
Kết quả xét nghiệm triglyceride từ 2.26 – 5.64 mmol/L (hoặc 200 – 499 mg/dL) được coi là cao, còn trên 5.65 mmol/L (≥ 500 mg/dL) được coi là rất cao. Đối với những người có kết quả xét nghiệm định lượng triglyceride cao, bác sĩ sẽ theo dõi và điều trị theo từng mức độ, từng giai đoạn của bệnh. Người bệnh có thể điều trị đơn lẻ hoặc kết hợp chế độ ăn uống, tập thể dục và thuốc uống (4).
2. Các biến chứng có thể xảy ra khi chỉ số triglyceride tăng cao
- Rối loạn mỡ máu: Nồng độ triglyceride tích tụ quá nhiều trong máu sẽ bám vào thành mạch, gây cản trở quá trình lưu thông máu và tạo ra nguy cơ rối loạn mỡ máu, như nhồi máu cơ tim, gan nhiễm mỡ, đột quỵ… (2). Xét nghiệm định lượng triglyceride cùng với các chỉ số cholesterol toàn phần, LDL-cholesterol (cholesterol xấu), HDL-cholesterol (cholesterol tốt) giúp bác sĩ có cái nhìn tổng quan hơn về tình trạng mỡ máu của bệnh nhân.
- Tăng huyết áp: Mức cao triglyceride trong máu tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành các mảng xơ vữa, gây chít hẹp mạch máu. Khi dòng máu bị cản trở, áp lực trên mạch máu tăng, dẫn đến bệnh tăng huyết áp. Xét nghiệm định lượng triglyceride và mỡ máu nói chung giúp bác sĩ theo dõi và điều chỉnh để ổn định huyết áp và phòng ngừa bệnh tim (5).
- Gan nhiễm mỡ: Khi lượng triglyceride tiết ra quá nhiều so với nhu cầu của cơ thể, triglyceride sẽ tích lũy ở gan. Việc xét nghiệm chức năng gan, đo fibroscan, siêu âm gan và các chỉ số sinh hóa máu (bao gồm cả định lượng triglyceride) giúp xác định xem gan có nhiễm mỡ hay không (6).
- Viêm tụy: Tăng triglyceride là một trong những nguyên nhân gây viêm tụy. Xét nghiệm nhanh chóng và kịp thời giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả (7).
- Đái tháo đường tuýp 2: Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ cho biết 70% người mắc đái tháo đường tuýp 2 có rối loạn mỡ máu. Ngược lại, nguy cơ mắc đái tháo đường tuýp 2 cao hơn ở những người có mức cholesterol cao, trong đó có cả triglyceride (8).
Nên làm gì khi triglyceride máu tăng cao?
Khi định lượng triglyceride khá cao: triglyceride vượt quá mức bình thường, với chỉ số từ 1.6 – 2.25 mmol/L (150 – 199 mg/dL), người bệnh không cần uống thuốc, có thể điều trị theo những cách sau:
- Giảm cân: Giảm cân giúp giảm rối loạn mỡ máu đối với những người thừa cân hoặc bị béo phì. Người bệnh nên giảm tiêu thụ tinh bột (cơm trắng, xôi, bánh mì, bún), tránh thức ăn nhanh, đồ uống có chất kích thích hoặc nước ngọt, không ăn quá nhiều vào buổi tối và tăng cường ăn rau xanh giàu chất xơ và uống nước lọc (9).
- Giảm tiêu thụ đường: Giới hạn tiêu thụ đường tinh trong ngày, không vượt quá 20g. Việc tiêu thụ quá nhiều đường so với nhu cầu cơ thể dẫn đến tích tụ triglyceride thành mỡ dự trữ, làm tăng nguy cơ tăng cân và béo phì. Ví dụ, một lon nước ngọt 330ml (chứa khoảng 34g đường) đã vượt quá lượng đường khuyến nghị tiêu thụ trong một ngày (10).
- Chế độ ăn ít tinh bột: Đối với những người bình thường, nếu tiêu thụ 1600-1800 Kcal mỗi ngày, cần duy trì lượng bột đường ở mức 960-1000 Kcal, tương đương 1-1,5 chén cơm mỗi bữa ăn. Việc ăn quá nhiều tinh bột có thể tích tụ triglyceride và gây rối loạn mỡ máu, đặc biệt là ở người lớn tuổi (11).
- Hạn chế tiêu thụ chất béo không lành mạnh: Tránh hoặc giới hạn tiêu thụ thực phẩm chiên xào, nhiều dầu mỡ động vật (da gà, da vịt, da heo, mỡ heo, bơ, sữa, lòng đỏ trứng gà, phô mai, nội tạng động vật…) để giảm mỡ máu (12).
- Tập thể dục: Đề cao việc tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày như đi bộ nhanh, chạy bộ, bơi lội, đánh cầu lông, tennis… giúp giảm lượng mỡ trong cơ thể (13).
- Hạn chế rượu bia và thuốc lá: Rượu và thuốc lá là những yếu tố gây rối loạn mỡ máu và nguy cơ xơ vữa mạch máu, đột quỵ… (14).
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Bất kể là bệnh nhân hay không, tuân thủ chế độ ăn uống khoa học và cân đối với 4 nhóm chất: tinh bột (cơm, bún, mì, nui…), đạm (thịt, cá, đậu hủ…), chất béo (dầu, mỡ…) và vi chất (rau củ quả…). Tuy nhiên, chế độ ăn uống phù hợp sẽ được tùy chỉnh dựa trên chỉ số BMI (chỉ số khối cơ thể) và tình trạng bệnh lý riêng từng người. Bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để có chế độ dinh dưỡng hợp lý và khỏe mạnh (15).
Khi triglyceride cao: Với những người có định lượng triglyceride cao, đặc biệt là những người có bệnh lý rối loạn mỡ máu, tim mạch, tiểu đường… việc điều trị bằng thuốc giảm mỡ máu cũng rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng khác (16).
Định lượng triglyceride được thực hiện như thế nào?
- Trước khi xét nghiệm, người bệnh cần nhịn đói ít nhất 8 – 12 giờ và không uống bia rượu trong 24 giờ trước đó. Bác sĩ sẽ thực hiện đo huyết áp, chiều cao cân nặng và kiểm tra tình trạng bệnh của người bệnh.
- Trong quá trình xét nghiệm, mẫu máu sẽ được lấy từ tĩnh mạch trên cánh tay bằng một loại kim nhỏ. Quá trình lấy máu không gây đau đớn hay cảm giác châm chích. Máu lấy được sẽ được đưa vào lọ hoặc ống nghiệm. Quá trình lấy máu nhanh chóng, chỉ mất không đến 5 phút.
- Sau quá trình xét nghiệm, mẫu máu sẽ được chuyển đến Trung tâm Xét nghiệm. Khi máy chạy kết quả hiện đại nhất đã hoàn thành, kết quả định lượng triglyceride sẽ được chuyển đến phòng khám của bác sĩ. Dựa trên kết quả này, bác sĩ sẽ đọc và đưa ra phương pháp điều trị kịp thời.
- Trung tâm Xét nghiệm BVĐK Tâm Anh TP.HCM đạt chuẩn ISO 15189:2012 và sở hữu hàng loạt máy móc hiện đại nhất, nhập khẩu từ các thương hiệu hàng đầu ở châu Âu – Mỹ… Điều này giúp người bệnh được kiểm tra định lượng triglyceride nhanh chóng, chính xác và kịp thời.
- Khi có kết quả, các chuyên gia và bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ đưa ra phương pháp điều trị cho từng bệnh nhân, hướng dẫn chế độ ăn uống và bài tập phù hợp với tuổi và sức khỏe của người bệnh.
- Định lượng triglyceride là xét nghiệm được chỉ định thường xuyên để tầm soát, phát hiện sớm và điều trị kịp thời các nguy cơ về tim mạch, viêm tụy, đái tháo đường… có quan hệ đến rối loạn mỡ máu.
Trung tâm Xét nghiệm BVĐK Tâm Anh TP.HCM cam kết đảm bảo quy trình chuẩn mực và cung cấp kết quả xét nghiệm định lượng triglyceride chính xác để hỗ trợ chẩn đoán và điều trị bệnh một cách hiệu quả.
Văn Phòng Tuyển Sinh Y Dược Hà Nội
