Trái đất là hành tinh đầy những hiện tượng thiên văn hấp dẫn. Trong số đó, nhật thực và nguyệt thực được coi là hai hiện tượng đặc biệt và gây sự tò mò cho con người. Vậy nhật thực và nguyệt thực là gì? Chúng khác nhau như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Nhật thực là gì?
Định nghĩa
Nhật thực là hiện tượng khi Mặt trời bị che khuất bởi Mặt trăng khi nhìn từ Trái đất.
Khi nào xảy ra nhật thực?
Nhật thực xảy ra khi Mặt trăng đi qua giữa Trái đất và Mặt trời. Lúc này, khi nhìn từ Trái đất, dường như Mặt trăng che khuất một phần hoặc toàn bộ Mặt trời. Hiểu đơn giản, nhật thực xảy ra khi Mặt trăng che khuất một phần hoặc toàn phần của Mặt trời. Điều này chỉ xảy ra khi Mặt trăng, Trái đất và Mặt trời nằm trên một đường thẳng hoặc gần thẳng, và Mặt trăng phải đi qua giữa Trái đất và Mặt trời.
Có bao nhiêu loại nhật thực?
Người ta phân loại nhật thực thành 4 kiểu dựa trên các vùng bóng của Mặt Trăng trên bề mặt Trái đất:
-
Nhật thực toàn phần: Đây là hiện tượng xảy ra khi Mặt trăng ở gần điểm cận quỹ đạo và che khuất hoàn toàn Mặt trời. Khi đó, các vùng bóng tối và nửa bóng tối sẽ hình thành trên bề mặt Trái đất. Để quan sát nhật thực toàn phần, người xem cần đứng trên đường di chuyển của vùng tối Mặt trăng. Còn những người đứng ở vùng nửa tối chỉ có thể thấy nhật thực một phần.
-
Nhật thực một phần: Đây là hiện tượng khi Mặt trăng che khuất một phần đĩa Mặt trời và hình thành vùng bóng tối trên bề mặt Trái đất.
-
Nhật thực hình khuyên: Đây là một hiện tượng thú vị, chỉ xảy ra khi đĩa Mặt trăng che khuất trung tâm đĩa Mặt trời, lộ phần rìa bên ngoài của Mặt trời. Hiện tượng này tạo ra hình dạng như một chiếc nhẫn. Nhật thực hình khuyên xảy ra khi Mặt trăng ở quanh điểm quỹ đạo.
-
Nhật thực lai: Đây là hiện tượng khi nhật thực hình khuyên chuyển thành nhật thực toàn phần.
Nguyệt thực là gì?
Định nghĩa
Nguyệt thực là hiện tượng khi Mặt Trăng đi vào hình chóp bóng của Trái Đất, đối diện với Mặt Trời.
Khi nào xảy ra nguyệt thực?
Mặt Trăng không tự phát ra ánh sáng mà nó chỉ phản chiếu ánh sáng từ Mặt Trời. Hiện tượng nguyệt thực xảy ra khi Mặt Trăng, Mặt Trời và Trái Đất cùng nằm trên một đường thẳng hoặc xấp xỉ thẳng hàng. Lúc này, Mặt Trăng bị Trái Đất che khuất, không nhận được ánh sáng từ Mặt Trời, và ta thấy được hiện tượng nguyệt thực.
Nguyệt thực còn phụ thuộc vào vị trí của Mặt Trăng so với các nút quỹ đạo của nó. Đồng thời, do Trái Đất chỉ nhận được một phần ánh sáng Mặt Trời, nên nguyệt thực chỉ xảy ra khi Mặt Trăng đi qua một số vùng của bóng Trái Đất và vào những ngày trăng tròn.
Có bao nhiêu loại nguyệt thực?
Nguyệt thực được chia thành 3 loại:
-
Nguyệt thực toàn phần: Diễn ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng cùng nằm trên một đường thẳng. Mặt Trăng đi vào vùng bóng tối của Trái Đất, khiến ánh trăng mờ dần và Mặt Trăng có màu đỏ đồng hoặc màu cam sẫm.
-
Nguyệt thực một phần: Diễn ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng nằm trên đường gần thẳng. Ánh trăng sẽ mờ đi và Mặt Trăng bị khuyết đi một phần. Bóng của Trái Đất, có màu đen hoặc màu đỏ sẫm, che khuất Mặt Trăng. Trong quá trình nguyệt thực toàn phần, nguyệt thực một phần có thể xuất hiện trước và sau nguyệt thực toàn phần. Nguyệt thực một phần kéo dài khoảng 6 giờ.
-
Nguyệt thực nửa tối: Diễn ra khi Mặt Trăng đi qua vùng nửa tối của Trái Đất. Ánh trăng sẽ mờ dần và tối đi. Tuy nhiên, nguyệt thực nửa tối khó nhìn thấy bằng mắt thường do ánh chói của Mặt Trời giảm thiểu.
Sự khác nhau giữa nhật thực và nguyệt thực
-
Vị trí tương đối:
- Nguyệt thực: Trái đất ở giữa khoảng cách từ Mặt trời đến Mặt Trăng.
- Nhật thực: Mặt Trăng ở giữa khoảng cách từ Mặt trời đến Trái đất.
-
Thời điểm diễn ra:
- Nguyệt thực: Ban đêm, có thể quan sát được bằng mắt thường.
- Nhật thực: Ban ngày, cần đeo kính để quan sát.
-
Địa điểm quan sát:
- Nguyệt thực: Có thể nhìn thấy từ bất cứ nơi nào ở nửa tối của Trái đất.
- Nhật thực: Chỉ ở một vài nơi nằm trong bóng tối hoặc bóng nửa tối Trái đất.
-
Tần suất diễn ra:
- Nguyệt thực: Xảy ra khoảng 1-2 lần trong năm, cứ 5 năm sẽ có 1 năm không diễn ra.
- Nhật thực: Ít nhất 2 lần và tối đa là 5 lần trong 1 năm.
“Mặt trăng máu hải ly” diễn ra vào ngày 8/11/2022
Kỳ trăng tròn của tháng 11, còn được gọi là Beaver Moon, Frost Moon hoặc Snow Moon sẽ diễn ra vào ngày 8/11 trong hiện tượng nguyệt thực toàn phần.
“Mặt trăng máu hải ly” được dự đoán vào ngày 8/11/2022. Hiện tượng nguyệt thực một phần có thể quan sát từ Nam Á, Trung Á, Nga, Iceland, các khu vực thuộc Nam Mỹ. Trong khi đó, Bắc Mỹ và nhiều nơi thuộc châu Á, Nam Mỹ, Australia và New Zealand có thể chiêm ngưỡng nguyệt thực toàn phần.
Xuyên suốt sự kiện, người yêu thiên văn cũng có thể thấy hành tinh thứ 7 – sao Thiên Vương – nằm gần Mặt Trăng bị che tối. Tại một số khu vực thuộc châu Á, bao gồm Hong Kong, có lúc sao Thiên Vương sẽ ẩn sau Mặt Trăng trong thời gian diễn ra nguyệt thực toàn phần.
Nếu bạn muốn hiểu thêm về nhật thực, nguyệt thực và những hiện tượng thiên văn thú vị khác, hãy truy cập vào Văn Phòng Tuyển Sinh Y Dược Hà Nội để khám phá thêm nhiều thông tin hữu ích nhé!
