Bạn có biết phản xạ là gì và nó có ý nghĩa như thế nào trong sinh học không? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này thông qua việc giới thiệu khái niệm và cung cấp một số ví dụ cụ thể về phản xạ. Bài viết này được mang đến bởi Văn Phòng Tuyển Sinh Y Dược Hà Nội, chuyên trang về giáo dục y dược hàng đầu tại Hà Nội.
Phản xạ là gì?
Phản xạ là một quá trình phản ứng của cơ thể trước các kích thích từ môi trường xung quanh, dưới sự điều chỉnh của hệ thần kinh. Có nhiều ví dụ phản xạ trong cuộc sống hàng ngày mà chúng ta có thể quan sát được. Khi chạm vào một vật nóng, chúng ta tự động co tay lại; khi nghe thấy ai đó gọi tên, chúng ta quay đầu về phía người đó; khi gặp đèn đỏ khi lái xe, chúng ta dừng lại. Tất cả những phản ứng này đều phụ thuộc vào hệ thần kinh và diễn ra một cách tự động.
Một quá trình phản xạ bao gồm năm bước chính:
- Bộ phận cảm thụ: Gồm các phân tử cảm thụ trên da, bề mặt da, bề mặt khớp, thành mạch, bề mặt các cơ quan trong cơ thể.
- Dây thần kinh truyền vào: Gồm các dây cảm giác hoặc dây thần kinh thực vật.
- Trung tâm thần kinh.
- Dây thần kinh truyền ra: Gồm các dây thần kinh vận động hoặc dây thần kinh thực vật.
- Bộ phận đáp ứng là cơ hoặc tuyến.
Các loại phản xạ
Ngoài những ví dụ về phản xạ đã được đề cập, chúng ta còn có thể chia phản xạ thành hai loại chính: phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện.
Phản xạ có điều kiện là những phản xạ hình thành sau quá trình học tập và phải dựa trên nền tảng của phản xạ không điều kiện. Phản xạ có điều kiện giúp cơ thể thích nghi với sự biến đổi của môi trường, duy trì sự thăng bằng giữa cơ thể và môi trường, phòng ngừa tai nạn, tìm kiếm thức ăn và phát triển trong cuộc sống. Ví dụ, khi lái xe và gặp đèn đỏ, chúng ta dừng lại để đảm bảo an toàn; khi trời mưa, chúng ta dừng xe và mặc áo mưa.
Phản xạ không điều kiện là loại phản xạ tồn tại ngay từ khi sinh ra mà không cần qua quá trình rèn luyện. Đây là phản xạ bản năng và tồn tại trong suốt cuộc đời. Một số hoạt động không điều kiện bao gồm việc thở và những phản ứng cơ bản. Ví dụ, khi tiếp xúc với vật nóng, chúng ta tự động rút tay lại; khi đi nắng, mặt đỏ và có mồ hôi vì phản xạ không điều kiện.
Sự khác nhau giữa phản xạ ở thực vật và động vật
Phản xạ ở thực vật và động vật có những khác biệt đáng chú ý. Trong đó, phản xạ ở động vật được điều khiển bởi hệ thần kinh, trong khi thực vật không có hệ thần kinh. Thay vào đó, thực vật sử dụng cụm từ “cảm ứng” để miêu tả các phản ứng của mình với kích thích môi trường. Một ví dụ về cảm ứng ở thực vật là cụp lá ở một số loại cây, nơi thấy sự thay đổi về trương nước trong các tế bào lá.
Cung phản xạ là gì?
Cung phản xạ là con đường mà xung thần kinh truyền từ cơ quan thụ cảm (như da) qua trung ương thần kinh đến cơ quan phản ứng (như cơ hoặc tuyến). Một cung phản xạ bao gồm 5 yếu tố: cơ quan thụ cảm, 3 neuron (neuron hướng tâm, neuron trung gian và neuron li tâm) và cơ quan cảm ứng.
Đó là những điều cơ bản về phản xạ trong sinh học. Chúng tôi hy vọng rằng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm này. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào, xin vui lòng liên hệ với Văn Phòng Tuyển Sinh Y Dược Hà Nội để được tư vấn.
