Nhân hóa, một biện pháp tu từ phổ biến trong văn học, có khả năng làm cho các sự vật trở nên sống động và đặc sắc hơn. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm nhân hóa và cách sử dụng biện pháp này trong văn học.
Nhân hóa trong văn học là gì?
Nhân hóa là biện pháp sử dụng từ ngữ thường được dùng để gọi con người để tả và gọi các sự vật vô tri, vô giác như con vật, cây cối, đồ vật. Thông qua việc nhân hoá, các sự vật này trở nên gần gũi và có thể thể hiện được suy nghĩ, tình cảm như con người.
Ví dụ, trong bài thơ “Mưa” của Trần Đăng Khoa, ông trời được gọi với đại từ nhân xưng là ông, mặc áo giáp và ra trận. Cây mía được miêu tả đang múa gươm, còn kiến được miêu tả hành quân. Cách sử dụng này giúp người đọc cảm nhận được sự sinh động của quang cảnh trước khi trời mưa và tác giả có thể biểu thị được tình cảm, suy nghĩ của các sự vật đó. Đồng thời, phép nhân hoá cũng thể hiện sự tài năng của Trần Đăng Khoa với tình yêu và sự tinh tế trong việc đưa ra các hình ảnh thiên nhiên.
Có những biện pháp nhân hoá nào?
Biện pháp nhân hoá có thể được chia thành ba loại chính:
1. Nhân hoá sử dụng từ ngữ gọi người để gọi vật
Ví dụ:
- Ông mặt trời toả ánh nắng chói chang xuống mặt đất
- Chị mây hào phóng trao cho mọi người những làn gió mát
Trong ví dụ trên, từ “ông” và “chị” thường dùng để gọi con người được sử dụng để gọi “mặt trời” và “mây,” khiến câu văn thêm thú vị và hồn hơn.
2. Nhân hoá sử dụng từ ngữ chỉ hoạt động, tính chất của con người để chỉ hoạt động, tính chất của sự vật
Ví dụ:
- “Bão bùng thân bọc lấy thân
Tay ôm tay níu tre gần nhau thêm”
Những từ như “thân,” “tay,” “núi,” “bọc,”… là những từ thường được dùng để chỉ hoạt động, tính chất của con người nhưng lại được áp dụng cho sự vật.
3. Nhân hoá sử dụng các từ ngữ xưng hô, trò chuyện với vật như người
Ví dụ:
- “Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta”
Trong ví dụ này, con trâu được xưng hô và gọi “trâu ơi” như đang trò chuyện như với một người bình thường.
Lưu ý khi sử dụng biện pháp nhân hoá
Khi sử dụng biện pháp nhân hoá cần hiểu rõ mục đích và lựa chọn lý do sử dụng. Nắm vững ý nghĩa và tác dụng mà hình ảnh nhân hoá muốn thể hiện là gì, từ đó xây dựng một hình ảnh nhân hoá đẹp và trọn vẹn nhất.
Ngoài ra, phải phân biệt được biện pháp nhân hoá với các biện pháp tu từ khác để sử dụng phù hợp. Hiểu rõ và linh hoạt trong việc sử dụng biện pháp nhân hoá cũng như các biện pháp tu từ khác sẽ giúp bài văn trở nên sống động và chân thực.
Hãy thực hành những bài tập về biện pháp nhân hoá để rèn kỹ năng của bạn. Hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu và vận dụng thành thạo biện pháp nhân hoá trong văn học.
