Trọng tâm của các bậc phụ huynh không chỉ là dậy thì sớm, mà còn là dậy thì muộn ở trẻ. Tình trạng này có thể liên quan đến nhiễm sắc thể giới tính, các vấn đề về cơ thể. Nếu muốn hiểu rõ hơn về dậy thì muộn ở trẻ và cách khắc phục, hãy cùng tìm hiểu thêm qua bài viết dưới đây.
Dậy thì muộn là gì?
Tuổi dậy thì là giai đoạn cơ thể trẻ phát triển từ trẻ thành người trưởng thành. Thay đổi này thường xảy ra từ độ tuổi 8-14 đối với trẻ gái và 9-15 tuổi đối với trẻ trai. Đối với trẻ gái, dấu hiệu của tuổi dậy thì bao gồm việc ngực phát triển, mọc lông mu, kinh nguyệt xuất hiện, cơ thể có đường cong, hông nở… Đối với trẻ trai, dấu hiệu bao gồm việc mọc lông mu và lông mặt, tinh hoàn và dương vật phát triển, cơ thể thay đổi, vai mở rộng, có cơ bắp… Tất cả những thay đổi này xảy ra do sự tiết hormone testosterone ở trẻ trai và hormone estrogen ở trẻ gái.
Trong khi đó, dậy thì muộn ở trẻ nam xảy ra khi dương vật, tinh hoàn không phát triển ở tuổi 14, và trẻ nhỏ hơn so với bạn đồng trang lứa. Đối với trẻ gái, dậy thì muộn xảy ra khi ngực không phát triển ở tuổi 14 và chưa bắt đầu kinh nguyệt sau 5 năm kể từ khi ngực bắt đầu phát triển.
Nguyên nhân dậy thì muộn ở trẻ
Nguyên nhân dậy thì muộn ở trẻ gái
- Do di truyền: Dậy thì muộn ở trẻ gái có thể do di truyền từ bố mẹ.
- Bệnh lý ảnh hưởng tới buồng trứng: Rối loạn hoạt động của trục nội tiết gồm thiếu hormone tăng trưởng, thiếu hormone tuyến yên FSH, LH; suy buồng trứng sớm như hội chứng Turner (bị mất hoặc bất thường một trong hai nhiễm sắc thể X) là những nguyên nhân dẫn tới sự suy giảm, không hoạt động của buồng trứng gây dậy thì muộn ở trẻ gái.
- Khối lượng mỡ của cơ thể giảm: Trẻ gái phải vận động nhiều, mắc chứng biếng ăn hoặc bệnh lý mạn tính cũng có thể dẫn tới dậy thì muộn.
Nguyên nhân dậy thì muộn ở trẻ trai
- Do di truyền: Đến 70% trẻ trai bị dậy thì muộn do di truyền từ bố mẹ.
- Do thiếu hormone: Thiếu hormone từ khi trẻ sinh ra có thể ảnh hưởng tới dương vật. Ví dụ, thiếu hormone IGD gây thiếu LH và FSH.
- Bất thường tinh hoàn: Các bất thường ở tinh hoàn, phẫu thuật, điều trị ung thư đều có thể là nguyên nhân gây dậy thì muộn ở trẻ trai.
- Mắc bệnh mạn tính: Trẻ trai mắc viêm đại tràng, thiếu máu hồng cầu liềm hoặc xơ nang thường dễ bị dậy thì muộn.
- Hội chứng Klinefelter: Một số trẻ trai mang bộ nhiễm sắc thể XXY thay vì XY, ảnh hưởng tới phát triển sinh dục, sức khỏe và học tập của trẻ.
Dấu hiệu dậy thì muộn ở trẻ
Bé trai dậy thì muộn có biểu hiện gì?
Một bé trai được cho là dậy thì muộn nếu sau 14 tuổi trẻ không có bất kỳ dấu hiệu thay đổi nào trên cơ thể như dương vật và tinh hoàn không phát triển, không mọc lông mu và không tăng chiều cao trong vòng 1 năm kể từ khi bắt đầu dậy thì.
Bé gái dậy thì muộn có biểu hiện gì?
Nếu bé gái sau 14 tuổi mà chưa có kinh nguyệt và nhũ hoa chưa phát triển về kích thước, đó có thể là dấu hiệu của dậy thì muộn.
Chẩn đoán dậy thì muộn ở trẻ
Để chẩn đoán dậy thì muộn ở trẻ, bác sĩ sẽ đánh giá tổng quan tiền sử gia đình, quá trình sinh nở và phát triển của trẻ, kết hợp với thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm. Các phương pháp chẩn đoán dậy thì muộn ở trẻ bao gồm:
- Tiền sử gia đình, quá trình sinh nở và phát triển của trẻ.
- Thăm khám lâm sàng để kiểm tra sức khỏe tổng quát, cơ quan sinh dục và các dấu hiệu dậy thì.
- Các xét nghiệm như xét nghiệm máu, nhiễm sắc thể, chụp X-quang, siêu âm tử cung – buồng trứng với trẻ gái, và cộng hưởng từ (MRI) để kiểm tra tuyến yên nếu cần thiết.
Các biến chứng nguy hiểm của dậy thì muộn ở trẻ
Đối với trẻ gái
Dậy thì muộn có thể ảnh hưởng đến tâm sinh lý của trẻ. Một số trẻ có thể cảm thấy lo lắng, tự ti khi thấy mình không giống như bạn bè. Nhiều trẻ cũng có thể lo lắng về khả năng sinh sản của mình trong tương lai. Do đó, cha mẹ cần là người đồng hành, động viên và chia sẻ với trẻ để giúp trẻ hiểu và không tự ti.
Đối với trẻ trai
Dậy thì muộn ở bé trai liên quan tới sự phát triển cơ quan sinh dục như dương vật, tinh hoàn và có thể ảnh hưởng tới khả năng tình dục và sinh sản của trẻ sau này. Vì vậy, cha mẹ cần theo dõi và phát hiện kịp thời để được tư vấn và hỗ trợ từ bác sĩ.
Các phương pháp điều trị dậy thì muộn
Ở bé gái
- Nếu liên quan đến thể chất: Bổ sung hormone estrogen trong 4-6 tháng để thúc đẩy quá trình dậy thì sớm hơn.
- Nếu do lượng mỡ cơ thể giảm: Cần bổ sung dinh dưỡng để trẻ tăng cân phù hợp với lứa tuổi.
- Do suy buồng trứng sớm hoặc thiếu hormone: Bổ sung estrogen liều thấp định kỳ trong 6 tháng. Sau 12-18 tháng, bác sĩ sẽ bổ sung hormone progestin và sau vài tháng sẽ dừng progestin 1-2 ngày. Cha mẹ cần thảo luận với bác sĩ về khả năng sinh sản của trẻ trong tương lai.
Ở bé trai
- Dùng thuốc tiêm trong vài tháng để kích thích chiều cao và sự phát triển cơ quan sinh dục.
- Với trẻ mắc chứng thiếu hụt hormone IGD hoặc dương vật bị tổn thương: Bổ sung testosterone là sự lựa chọn đầu tiên. Liều sử dụng sẽ tăng theo thời gian và tiếp tục bổ sung khi trẻ trưởng thành.
Trị liệu tâm lý
Dậy thì là một cột mốc quan trọng trong quá trình trưởng thành của trẻ, nên nhiều trẻ dậy thì muộn cảm thấy tự ti, lo lắng khi không giống như bạn bè. Cha mẹ cần quan tâm, chia sẻ và đồng hành cùng trẻ nếu cần điều trị.
Hy vọng rằng với những thông tin trên, các bậc phụ huynh đã hiểu rõ hơn về dậy thì muộn ở trẻ và cách khắc phục. Để biết thêm thông tin chi tiết và được tư vấn, hãy truy cập website Văn Phòng Tuyển Sinh Y Dược Hà Nội.
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Theo dõi fanpage của Văn Phòng Tuyển Sinh Y Dược Hà Nội để cập nhật thông tin mới nhất!
